LED-belichting in de kas is wereldwijd bezig aan een sterke opmars om klassieke energievretende groeilampen te vervangen. Per opgenomen Watt straalt een LED-lamp relatief meer (zichtbaar) licht uit. De nog alom gebruikte groeilampen in de glastuinbouw zijn HPS/SON (hogedruk natrium) lampen. In een HPS/SON-lamp wordt slechts ongeveer 20% van de energie omgezet in licht, de rest gaat net als bij een gloeilamp verloren als warmte. In een LED-kweeklamp wordt wel 90% van de energie omgezet in licht.
LED-belichting werd pas in 2008 geintroduceerd in de tuinbouw, waarbij als uitgangspunt gold de betere energie-efficiëntie, het voorkomen van lichthinder voor omwonenden en de natuur en het alleen toe dienen van licht met een kleur waaruit de plant maximale fotosynthese kan behalen. Sindsdien is veel onderzoek gedaan en is de kwaliteit sterk verbeterd als ook de kweekmethodes.
Er is veel onderzoek verricht naar belichting en de wijze waarop de plant zich ontwikkelt bij de verschillende lichtkleuren. Planten groeien normaal onder het zeer brede spectrum van de zon maar gebruiken het licht maar deels. Het is algemeen bekend dat de fotosynthese van een plant plaatsvindt bij golflengtes tussen de 400 en 700 nm, uitgedrukt in het ‘plantactiespectrum’. De fotosynthese komt binnen het plantactiespectrum het best tot stand rond de 640 nm (rood licht).
Lichtspectrum
De hoeveelheid groeilicht wordt uitgedrukt in μmol/m2/s. Het ‘ver-rode’ licht (700-780 nm) en het infrarode licht (>780 nm) ligt buiten het zichtbare spectrum en draagt weliswaar niet direct bij aan de fotosynthese, maar de plant absorbeert dit wel waardoor plantdelen opwarmen. Oftewel, de bladtemperatuur is erg belangrijk.
Ledspectrum
Daarnaast is het onbekend wat het effect is van het verschuiven van het aangeboden spectrum van een HPS/Son-T ten opzichte van een LED-belichting met 90% rood en 10% blauw licht (eerdere onderzoeken hebben aangetoond dat je met 100% rood licht niet kan telen en dat een minimum aan blauw licht de ergste tekortkomingen kon compenseren). Zo wordt er bijvoorbeeld bijna geen licht toegediend tussen de 500 en 600 nm (groen-geel) en licht tussen de 700 en 780 nm (ver-rood licht). Er is relatief veel onderzoek gedaan naar de efficiëntie van kleuren op fotosynthese, maar minder naar het effect van lichtkleuren op stuurprocessen in de plant. Denk hierbij aan strekking van de plant, etc. Voor wat betreft de fotosynthese is aangetoond dat rode en blauwe LED’s volstaan, echter is nog onvoldoende bekend over het juiste spectrum van de stuurprocessen.
Temperatuur
Telers hebben destijds moeten constateren dat met alleen rode en blauwe LED de productie 20% lager lag dan bij Son-T. Dit kwam doordat het gewas onder LED door het gebrek aan infrarode straling (warmte) een verminderde ontwikkelingssnelheid had. Dit is vanzelfsprekend vooral van toepassing in koude winters. De temperatuur van de plant als geheel beinvloedt direct de groei, waarbij een te lage of te hoge temperatuur een overschot of tekort aan assimilaten kan veroorzaken. Onder normale omstandigheden geldt dat een temperatuurverhoging van een plant een verhoogde activiteit van enzymen veroorzaakt.
UV
Het zogenaamde UV-B (300-315 nm) en het UV-A (315-400 nm) zijn verantwoordelijk voor degradatie van cellen. UV heeft met name invloed op de fotomorfogenese en kleuring van planten. Een beperkt gedeelte van de UV wordt ook gebruikt voor de fotosynthese en groei van planten.
Infrarood
Nabij infrarood (> 700 nm) is het deel van het spectrum dat nauwelijks gebruikt wordt door de planten; het wordt voornamelijk omgezet in warmte. Het stralingsgedeelte van 700 tot 800 nm wordt ‘ver-rood’ genoemd. Dit draagt bij aan de fotomorfogenese, vooral de stengelstrekking en het fotoperiodisme van planten.
Daglengte en licht/donker-cycli
Daglengte is belangrijk voor alle fotoperiodische processen in de plant. Een vuistregel is dat bij daglengten van meer dan 14 uur het effect van het licht op de groei en productie de laatste uren afneemt. Op een lange dag gaan meer suikers naar de bladeren. Een korte dag stimuleert de generatieve groei; de bloemtros wordt dan eerder aangelegd. Naarmate de dag langer duurt dan 17 uur neemt de kans op chlorose, afwijkingen, minder groei en productie toe. Fytochroom kan worden vergeleken met het uurwerk van een gewas, de zogenaamde circadian klok (biologische klok). Het begin van de nacht is de ‘reset’.
Relatie licht, fotosynthese, groei en ontwikkeling
Theoretisch kan een plant alle fotonen met golflengten tussen 400 en 700 nm gebruiken voor fotosynthese, maar de efficiëntie waarmee dit gebeurt is niet gelijk. De hoeveelheden chlorofyl encarotenoiden in een blad zijn afhankelijk van de lichtkwaliteit waarin het blad zich heeft kunnen ontwikkelen. Naast chlorofyl bevat blad ook andere pigmenten, o.a. caroteen met absorptiespectra in het blauw-groene deel. Dit is voor een deel genetisch vastgelegd maar wordt ook door licht gestuurd. De samenstelling van licht is van invloed op de ontwikkeling van de plant.
Vermogen van de LED-kweeklamp als bijverlichting
Geadviseerd wordt een vermogen van minimaal 100W (beter 200W) per 25 m2 op een lamphoogte van 3 meter. Meer vermogen verhoogt uw opbrengst.
Kleurenratio
Elke plant vraagt zijn eigen LED-kleuren in de juiste verhouding. Vraag vrijblijvend informatie voor de beste kweeklamp voor uw gewas.
Kwantumkorting voor tuinders
De in de webshop getoonde prijzen zijn voor kleine afnames. Voor grotere aantallen kunt u een uiterst scherpe offerte aanvragen.